Czy można odnaleźć radość z pracy nie zmieniając pracy?

Dzień Dobry,

Dzisiaj, na początku wakacji proponuję zobaczyć swoja pracę trochę innymi oczami:)

W naszym dorosłym życiu w pracy spędzamy min.1/3 część dnia ale kiedy zdarza mi się rozmawiać o tym jak się w niej naprawdę czujemy często obserwuję na twarzy ironiczny uśmiech lub wymowne milczenie. Obszar zawodowy, choć dla nas niezwykle ważny, często jawi się jako dziedzina, w której satysfakcja albo w ogóle się nie pojawia a jeśli już jej doświadczamy to raczej „na krótko” i/lub sporadycznie. Fakt ten, potwierdzają systematycznie przeprowadzane badania Instytutu Gallupa. Wynika z nich, że tylko 13% pracowników czuje się zaangażowanych w swoją pracę. Z jednej strony organizacje prześcigają się w rozmaitych działaniach dbania o pracownika (rozbudowane pakiety socjalne, możliwość pracy z domu, szkolenia) ale niestety często w niewielkim stopniu wpływa to na nasze indywidualne zadowolenie.

Dlaczego tak się dzieje?

Otóż już dzisiaj wiemy, że na naszą zawodową satysfakcję w bardzo wysokim stopniu wpływa m.in. poczucie sensu z wykonywanej pracy, poczucie kontroli i autonomii oraz indywidulane dopasowanie do wykonywanych zadań. Niestety te osobowościowe zależności nie ułatwiają pracy HR-owcom ponieważ jak się okazuje bardzo wiele w obszarze naszej satysfakcji mamy do powiedzenia my sami.

W świetle teorii amerykańskich psycholożek Amy Wrzesniewski i Jane E. Dutton (badanie 2001 rok) jako pracownicy, możemy przejąć odpowiedzialność za swoje dobre samopoczucie w pracy i zadbać o sens tego, czym zajmujemy się na co dzień. Przeprowadzone przez Amy Wrzesniewski i Jane E. Dutton badanie wśród osób zatrudnionych w szpitalu ukazało m.in., że część z dbających o czystość szpitala personelu odznaczało się zdecydowanie większym zaangażowaniem i oprócz zwyczajowo przyjętych podłóg – myli również sufity. Swoje działania tłumaczyli tym, że pacjenci szpitala są zmuszeni przez długi czas patrzeć na tę część pomieszczenia i choć nie było to ich zadaniem to jednak z własnej inicjatywy dbali o ich czystość. Deklarowali, przy tym, że w ten sposób mogą pacjentom uprzyjemnić pobyt, że jest to ważne dla osób, które dużo czasu spędzają patrząc właśnie w sufit. W związku z tym tak zmodyfikowali wykonywane zadania aby nie tylko dopasować je lepiej to zewnętrznych potrzeb (pacjentów) ale przede wszystkim aby lepiej odpowiadały ich osobistym motywom działania. Krótko mówiąc znaleźli swoje „Dlaczego?”i na podstawie swoich odpowiedzi przemodelowali wykonywaną pracę.

Otóż właśnie informacje „Dlaczego pracuję?, Co dla mnie w pracy jest ważnego? Co w pracy jest źródłem mojej satysfakcji?” stanowią fundament, na którym budujemy sens naszej pracy. Oprócz (albo czasem być może i pomimo) tego ile zarabiamy ważne jest czy zadania bazują na naszych indywidulanych wartościach, potrzebach i zasobach. Ważne jest też to, czy wierzymy, że możemy dokonywać zmian i czy te zmiany naturalnie wprowadzamy. Takie oddolne przekształcenie nazwane Job Craftingiem zostało opisane naukowo i ocenione bardzo wysoko na liście narzędzi zwiększających zaangażowanie w pracy. W podejściu Wrzesniewski, Dutton punktem wyjścia przemodelowania są nasze podstawowe zasoby (motywy/wartościzainteresowania, mocne strony), które staramy się jeszcze ściślej powiązać z wykonywanymi zadaniami.

Sam Job Crafting zakłada wprowadzanie zmian w 3 obszarach jak:

Charakter i sposób wykonywania pracy. Wykonywane zadania mogą być bardziej zespolone z naszymi zasobami. Możemy także uelastycznić ich dobór tj. dodawać te, które przynoszą jak najwięcej satysfakcji lub koncentrować się w pracy na najbardziej satysfakcjonującej dla nas jej części. Ponadto możemy temu samemu zadaniu nadać nowy sens lub przeprojektować czynności tak aby ten sens im nadać.

Relacje w pracy tzn. wpływanie na rodzaj, zakres i/lub ilość kontaktów z innymi ludźmi w obszarze wykonywanej pracy. Zmiana następuje gdy zwiększamy liczbę wartościowych relacji i eliminujemy te frustrujące. Warto zaznaczyć, że według Wrześniewski i Dutton sens w pracy pojawia się nie tylko wtedy, gdy pracujemy z tymi, których lubimy ale także gdy możemy dzielić się z innymi wiedzą, motywować, dawać wsparcie czyli wnosić do życia drugiej osoby jakąś wartość. Jak widzimy nawet nie zmieniając liczby relacji możemy zatem pogłębiać i zmieniać ich znaczenie.

Sposób myślenia o pracy i o nas w pracy. Zmiana postrzegania przez nas pracy, tego czym jest dla nas i dla otoczenia czyli dotyczy tego jak myślimy o sobie w pracy. Czy czujemy się handlowcem ds. nieruchomości czy doradcą i pomocnikiem którym pomaga rozwiązywać innym potrzeby mieszkaniowe, bezpośrednio wpływając na jakość i często sposób ich życia. Jechałam ostatnio z taksówkarzem, który z wielkim uśmiechem na twarzy powiedział mi, że jego praca jest bardzo ważna bo w ten sposób pomaga ludziom. Postrzegał swoją pracę jako istotną dla innych ponieważ bez jego pomocy ludzie nie dostali by się tam gdzie tego potrzebują. „ Z taksówki korzystamy gdy naprawdę musimy więc ja wychodzę naprzeciw im potrzebom wtedy gdy potrzebują pomocy”. Czyż nie piękny przykład myślenia o sobie kim jesteśmy w pracy?

Oczywiście łatwo zauważyć, że przekształceniom sprzyja przekonanie, że istnieje szansa na zmianę istniejącego stanu rzeczy. Drugim elementem jest choć minimalna autonomia działania. Ważne jest również na ile wykonywane przez nas zadania są powiązane z zadaniami innych osób. Gdy zależność jest duża a autonomia mniejsza niezbędne jest aby wykazać się większą inicjatywą i chęcią wpływu na rzeczywistość. Na niektórych stanowiskach praca rzeczywiście będzie trudna do zmodyfikowania choć i tutaj należy próbować choćby z większym udziałem przełożonych. Mimo trudności warto przyjrzeć się i przeanalizować dokładnie możliwości bo może się okazać, ze proponowane zmiany wpisują się w cele organizacji a samo podjęcie próby jest już pierwszym krokiem na drodze do wypracowania sobie większej kontroli. To ważne ponieważ przyjmując proaktywną postawę wobec pracy zmieniamy sam stosunek do niej. Dzięki temu możemy reagować odpowiednio wcześnie i nie dopuszczać do negatywnych zdarzeń takich jak np. wypalenie zawodowe. Sama zmiana bardzo zależy także m.in. od naszej proaktywnej postawy, pozytywnego obrazu samego siebie oraz opinii o własnej skuteczności. Właściwe przekonania mocno wspierają poszukiwania zawodowego spełnienia. Mamy wówczas poczucie, że jest się w stanie osiągnąć zakładany cel pomimo napotkanych trudności. Job Crafting należy traktować bardziej jako nieustanny proces niż jednorazowe działanie. Metoda prób i błędów jest tu jedynym skutecznym podejściem, czasem mozolnym i pełnym pułapek ale za to w pakiecie oprócz satysfakcji z pracy otrzymujemy coś więcej – bezcenną wiedzę o nas samych. Bez niej trudno wytyczać sobie kolejne zawodowe wyzwania i liczyć na sukcesy. Z resztą to uniwersalna wiedza, która w takim samym stopniu wpływa na nasze działania w sferze prywatnej – więc korzyść jest podwójna.

Ważne jest aby eksperymentować, próbować. Podejść do modelowania jako do procesu, gdzie sami tworzymy sobie miejsce „uszyte na miarę”. Zmiany są możliwe niezależnie od stanowiska ale niestety (lub stety) wymagają naszej proaktywnej postawy i determinacji.

Nikt inny za nas tego nie zrobi lepiej:)

Pozostaje zakasać rękawy i zaangażować w pracę na rzecz lepszej pracy!

Powodzenia!